حدیث روزانه

بسم الله الرحمن الرحیم

"حدیث روزانه" شما را به وداع با ماه مبارک و عظیم رمضان دعوت می کند:

متن دعای وداع با ماه رمضان

دعای 45صحیفه سجادیه

همراه با ترجمه استاد حسین انصاریان

"لطفا به معانی دعا توجه کنید"

(45) و کان مِن دعائِه علیه‏السلام فى وَداعِ شهرِ رَمضان‏
«دعادر وداع ماه مبارک رمضان»

اَللَّهُمَّ یا مَنْ لایَرْغَبُ فِى‏الْجَزآءِ، وَ یا مَنْ لایَنْدَمُ عَلَى الْعَطآءِ،
اى خدایى که در برابر احسان به بندگان پاداش نخواهى، و از عطا و بخشش پشیمان نمى‏گردى،
وَ یا مَنْ لایُکافِئُ عَبْدَهُ عَلَى‏السَّوآءِ، مِنَّتُکَ ابْتِدآءٌ، وَعَفْوُکَ
اى کسى که مزد بنده خود را بیش از عمل او مى‏دهى، نعمتت بى استحقاق به بندگان رسد، و عفوت

تَفَضُّلٌ، وَ عُقُوبَتُکَ عَدْلٌ، وَ قَضآؤُکَ خِیَرَةٌ. اِنْ اَعْطَیْتَ
تفضل، و مجازاتت عدالت، و قضایت عین خیر است. اگر بخشش کنى عطایت را
لَمْ تَشُبْ عَطآئَکَ بِمَنٍّ، وَ اِنْ مَنَعْتَ لَمْ یَکُنْ مَنْعُکَ تَعَدِّیاً،
به منّت آلوده نکنى، و اگر عنایت نکنى از باب ستم نیست،
تَشْکُرُ مَنْ شَکَرَکَ وَ اَنْتَ اَلْهَمْتَهُ شُکْرَکَ، وَ تُکافِئُ مَنْ حَمِدَکَ
آن‏که تو را شکر کند شکرش کنى، در صورتى که خودت آن شکر را به او الهام فرمودى، و هر که تو را بستاید پاداشش مى‏دهى
وَ اَنْتَ عَلَّمْتَهُ حَمْدَکَ، تَسْتُرُ عَلى‏ مَنْ لَوْ شِئْتَ فَضَحْتَهُ،
در حالى که آن ستایش را خودت به او تعلیم‏کردى، پرده مى‏پوشى بر آن که اگر مى‏خواستى رسوایش مى‏کردى،
وَ تَجُودُ عَلى‏ مَنْ لَوْ شِئْتَ مَنَعْتَهُ، وَ کِلاهُما اَهْلٌ مِنْکَ
و جود و کرم کنى بر آن که اگر مى‏خواستى از وى دریغ مى‏کردى، در صورتى که هر دو
لِلْفَضیحَةِ وَ الْمَنْعِ، غَیْرَ اَنَّکَ بَنَیْتَ اَفْعالَکَ عَلَى التَّفَضُّلِ،
مستحق رسوایى و دریغ تو اند، امّا تو تمام امورت را براساس تفضل بنا نهاده‏اى،
وَ اَجْرَیْتَ قُدْرَتَکَ عَلَى التَّجاوُزِ، وَ تَلَقَّیْتَ مَنْ عَصاکَ
و قدرتت را بر آئین گذشت مقرّر کرده‏اى، و با آن که با تو به مخالفت برخاسته با بردبارى
بِالْحِلْمِ، وَ اَمْهَلْتَ مَنْ قَصَدَ لِنَفْسِهِ بِالظُّلْمِ، تَسْتَنْظِرُهُمْ
روبرو مى‏شوى، و به آن که در حق خویش ستم کرده مهلت مى‏دهى، با صبر و بردبارى خود مهلتشان مى‏دهى
بِاَناتِکَ اِلَى الْاِنابَةِ، وَ تَتْرُکُ مُعاجَلَتَهُمْ اِلَى التَّوْبَةِ،
تا به حضرتت بازگردند، و در مؤاخذه عاصیان شتاب نمى‏کنى تا به توبه موفق شوند،

لِکَیْلا یَهْلِکَ عَلَیْکَ هالِکُهُمْ، وَ لایَشْقى‏ بِنِعْمَتِکَ شَقِیُّهُمْ اِلاّ
تا هلاک شونده آنان بدون رضاى تو هلاک نشود، و تیره‏بختشان به نعمتت بدبخت نگردد مگر
عَنْ طُولِ الْاِعْذارِ اِلَیْهِ، وَ بَعْدَ تَرادُفِ الْحُجَّةِ عَلَیْهِ، کَرَماً
پس از قطع بهانه و بعد از اتمام حجت همه جانبه بر او، و این همه بزرگوارى و آقایى
مِنْ عَفْوِکَ یا کَریمُ، وَ عآئِدَةً مِنْ عَطْفِکَ یا حَلیمُ. اَنْتَ
از عفو و گذشت توست اى بزرگوار، و بهحره‏اى است از محبتت اى بردبار. تویى که
الَّذى فَتَحْتَ لِعِبادِکَ باباً اِلى‏ عَفْوِکَ، وَ سَمَّیْتَهُ التَّوْبَةَ، وَ
بر بندگانت درى به سوى بخشش خود باز کرده‏اى، و آن را باب توبه نامیده‏اى، و
جَعَلْتَ عَلى‏ ذلِکَ الْبابِ دَلیلاً مِنْ وَحْیِکَ، لِئَلاَّیَضِلُّواعَنْهُ،
بر آن درِ گشوده راهنمایى از وحى خود قرار داده‏اى، تا آن را گم نکنند،
فَقُلْتَ -تَبارَکَ اسْمُکَ -: «تُوبُوا اِلَى‏اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً عَسى‏
پس خود - که نامت والا و مبارک است - فرمودى: «به سوى خدا توبه خالص و بى‏پیرایه آورید، باشد
رَبُّکُمْ اَنْ یُکَفِّرَ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ وَ یَدْخِلَکُمْ جَنّاتٍ
که پروردگارتان گناهان شما را محو کند، و شما را داخل بهشت‏هایى
تَجْرى مِنْ تَحْتِهَاالْاَنْهارُ، یَوْمَ لا یُخْزِى اللَّهُ النَّبِىَّ وَ الَّذینَ
نماید که نهرها از زیر آن روان است، در آن روزى که خداوند پیامبر خود و آنان را که به او ایمان
امَنُوا مَعَهُ، نُورُهُمْ یَسْعى‏ بَیْنَ اَیْدیهِمْ وَ بِاَیْمانِهِمْ یَقُولُونَ:
آوردند خوار وذلیل نمى‏کند، درحالى‏که نورشان پیش‏رویشان و از جانب راستشان روان است مى‏گویند:

رَبَّنا اَتْمِمْ لَنا نُورَنا، وَ اغْفِرْ لَنا، اِنَّکَ عَلى‏ کُلِّ شَىْ‏ءٍ قَدیرٌ»
خداوندا نورمان را کامل کن، و ما را مورد مغفرت قرار ده، که تو بر هر چیز توانایى».
فَما عُذْرُ مَنْ اَغْفَلَ دُخُولَ ذلِکَ الْمَنْزِلِ بَعْدَ فَتْحِ الْبابِ وَ
پس عذر کسى که از ورود به آن خانه غفلت کند پس از گشوده شدن در و
اِقامَةِ الدَّلیلِ؟ وَ اَنْتَ الَّذى زِدْتَ فِى السَّوْمِ عَلى‏ نَفْسِکَ
به‏پا داشتن راهنما چه خواهد بود؟ و تویى که در معامله با بندگانت بر عطاى خود
لِعِبادِکَ، تُریدُ رِبْحَهُمْ فى مُتاجَرَتِهِمْ لَکَ، وَ فَوْزَهُمْ بِالْوِفادَةِ
افزوده‏اى، تا در این تجارتشان از عنایت تو سود برند، و در حرکت کردن به جانب تو
عَلَیْکَ، وَ الزِّیادَةِ مِنْکَ، فَقُلْتَ تَبارَکَ اسْمُکَ وَ تَعالَیْتَ:
کامیاب گردند، و از حضرتت بهره‏اى افزون دریافت نمایند، به همین خاطر، تو خود - که نامت مبارک است و بس والایى - فرمودى:
«مَنْ جآءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ اَمْثالِها، وَ مَنْ جآءَ بِالسَّیِّئَةِ
«هر کس که یک کار نیک کند ده برابر آن پاداش دارد، و هر کس یک کار بد کند جز به مانند
فَلا یُجْزى‏ اِلاَّ مِثْلَها»، وَ قُلْتَ: «مَثَلُ الَّذینَ یُنْفِقُونَ اَمْوالَهُمْ
کارش عقوبت نبیند»، و نیز فرمودى: «مثل آنان که اموالشان را
فى سَبیلِ‏اللَّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ اَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ فى کُلِّ سُنْبُلَةٍ
در راه خدا انفاق مى‏کنند مانند دانه‏اى است که هفت خوشه رویانده، در هر خوشه
مِائَةُ حَبَّةٍ، وَ اللَّهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشآءُ»، وَ قُلْتَ: «مَنْ ذَاالَّذى
صد دانه باشد، و خداوند براى هر که بخواهد آن را چند برابر کند»، و فرمودى: «کیست آن که

یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَیُضاعِفَهُ لَهُ اَضْعافاً کَثیرَةً»، وَ ما
به خداوند قرض الحسنه دهد تا خدا آن را چندین برابر سازد؟» و امثال
اَنْزَلَتْ مِنْ نَظآئِرِهِنَّ فِى الْقُرْانِ مِنْ تَضاعیفِ الْحَسَناتِ.
و نظائر این وعده‏ها که در قرآن درباره چند برابر کردن کارهاى نیک فرو فرستاده‏اى.
وَ اَنْتَ الَّذى دَلَلْتَهُمْ بِقَوْلِکَ مِنْ غَیْبِکَ، وَ تَرْغیبِکَ الَّذى‏فیهِ
و تویى آن خداوندى که با گفتار از غیب خود و به سبب ترغیبت که در برگیرنده
حَظُّهُمْ عَلى‏ ما لَوْ سَتَرْتَهُ عَنْهُمْ لَمْ تُدْرِکْهُ اَبْصارُهُمْ، وَ لَمْ تَعِهِ
سود ایشان است آنان را به چیزى راهنمایى فرمودى که اگر از آنان مى‏پوشاندى دیدگانشان درک نمى‏کرد، و
اَسْماعُهُمْ، وَ لَمْ‏تَلْحَقْهُ اَوْهامُهُمْ، فَقُلْتَ: «اذْکُرُونى
گوشهاشان فرانمى‏گرفت، و فکرشان به آن نمى‏رسید، چرا که فرمودى: «مرا یاد کنید
اَذْکُرْکُمْ، وَاشْکُرُوا لى وَ لاتَکْفُرُونِ»، وَ قُلْتَ: «لَئِنْ شَکَرْتُمْ
تا شما را یاد کنم، و مرا سپاس آورید و کفران نورزید»، و فرمودى: «هرآینه اگر شکر آرید شما را
لَأزیدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ‏کَفَرْتُمْ اِنَّ عَذابى لَشَدیدٌ»، وَ قُلْتَ:
افزونى دهم، و اگر ناسپاسى کنید همانا عذاب من شدید است»، و فرمودى:
«اُدْعُونى اَسْتَجِبْ لَکُمْ، اِنَّ الَّذینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتى «مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم، آنان که از عبادت من (دعا کردن) تکبّر ورزند
سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرینَ». فَسَمَّیْتَ دُعآئَکَ عِبادَةً، وَ تَرْکَهُ
به زودى خوار و ذلیل وارد جهنم مى‏شوند». پس نیایش و دعا را عبادت، و ترکش را

اسْتِکْباراً، وَ تَوَعَّدْتَ عَلى‏ تَرْکِهِ دُخُولَ جَهَنَّمَ داخِرینَ.
کبر و خودخواهى نامیدى، و بر ترک دعا به دخول دوزخ با ذلت و خوارى تهدید فرمودى.
فَذَکَرُوکَ بِمَنِّکَ، وَ شَکَرُوکَ بِفَضْلِکَ، وَ دَعَوْکَ بِاَمْرِکَ،
بدین سبب بندگان واقعى به نعمتت تو را یاد کردند، و به بخششت شکر آوردند، و به فرمانت به دعا برخاستند،
وَ تَصَدَّقُوا لَکَ طَلَباً لِمَزیدِکَ، وَ فیها کانَتْ نَجاتُهُمْ مِنْ
و به خاطر گرفتن عطاى افزونت صدقه دادند، و تنها راه آزادى آنان از
غَضَبِکَ، وَ فَوْزُهُمْ بِرِضاکَ. وَ لَوْ دَلَّ مَخْلُوقٌ مَخْلُوقاً مِنْ
خشم تو، و دستیابى به رضاى حضرتت در آن بود. و اگر مخلوقى مخلوق
نَفْسِهِ‏عَلى‏ مِثْلِ‏الَّذى دَلَلْتَ‏عَلَیْهِ عِبادَکَ مِنْکَ کانَ مَوْصُوفاً
دیگر را از سوى خود به مثل آنکه حضرت تو بندگانت را از سوى خود راهنمایى نمودى هدایت مى‏کرد موصوف
بِالْاِحْسانِ، وَ مَنْعُوتاً بِالْاِمْتِنانِ، وَ مَحْمُوداً بِکُلِّ لِسانٍ،
به احسان، و موصوف به امتنان و بخشش بود، و به هر زبانى مورد ستایش قرار مى‏گرفت،
فَلَکَ الْحَمْدُ ما وُجِدَ فى حَمْدِکَ مَذْهَبٌ، وَ ما بَقِىَ
پس سپاس توراست تا آنجا که در سپاس تو راهى وجود داشته باشد، و تا آنجا که
لِلْحَمْدِ لَفْظٌ تُحْمَدُ بِهِ، وَ مَعْنىً یَنْصَرِفُ اِلَیْهِ. یا مَنْ تَحَمَّدَ
براى سپاس کلمه‏اى که تو به آن ستوده شوى، و معنایى که به سپاس منصرف گردد باقى باشد. اى کسى که با احسان و فضلت
اِلى‏ عِبادِهِ بِالْاِحْسانِ وَ الْفَضْلِ، وَ غَمَرَهُمْ بِالْمَنِّ وَ الطَّوْلِ،
بندگان را به سپاس فراخوانده‏اى، و آنان را غرق عطا و بخشش خود نموده‏اى،

ما اَفْشى‏ فینا نِعْمَتَکَ! وَ اَسْبَغَ عَلَیْنا مِنَّتَکَ! وَ اَخَصَّنا بِبِرِّکَ!
چه آشکار و پخش است نعمت تو در ما! و چه فراوان است عطایت برما! و چه مخصوص است نیکى تو به ما!
هَدَیْتَنا لِدینِکَ الَّذِى اصْطَفَیْتَ، وَ مِلَّتِکَ الَّتِى ارْتَضَیْتَ،
ما را به دین برگزیده‏ات راه نمودى، و به آئین پسندیده‏ات رهنمون شدى،
وَ سَبیلِکَ‏الَّذى سَهَّلْتَ، وَبَصَّرْتَنَاالزُّلْفَةَلَدَیْکَ، وَالْوُصُولَ
و سالک راهى فرمودى که آن را هموار کردى، و ما را به راه تقرب به پیشگاهت، و وصول
اِلى‏ کَرامَتِکَ. اَللَّهُمَّ وَ اَنْتَ جَعَلْتَ مِنْ صَفایا تِلْکَ
به کرامتت بینایى دادى. خداوندا تو از خالص‏ترین آن
الْوَظآئِفِ، وَ خَصآئِصِ تِلْکَ الْفُرُوضِ شَهْرَ رَمَضانَ الَّذِى
وظایف، و برگزیده‏ترین آن فرائض، ماه رمضان را
اخْتَصَصْتَهُ مِنْ سآئِرِ الشُّهُورِ، وَ تَخَیَّرْتَهُ مِنْ جَمیعِ الْاَزْمِنَةِ
قرار دادى که آن را از میان سایر ماهها برگزیدى، و از میان همه زمانها و عصرها
وَ الدُّهُورِ، وَ اثَرْتَهُ عَلى‏ کُلِّ اَوْقاتِ السَّنَةِ بِما اَنْزَلْتَ
اختیار کردى، و بر تمام اوقات سال ترجیح دادى، به خاطر آنکه
فیهِ مِنَ الْقُرْانِ وَ النُّورِ، وَ ضاعَفْتَ فیهِ مِنَ الْایمانِ، وَ
در آن قرآن و نور نازل نمودى، و ایمان را در این ماه چند برابر ساختى، و
فَرَضْتَ فیهِ مِنَ الصِّیامِ، وَ رَغَّبْتَ فیهِ مِنَ الْقِیامِ، وَ اَجْلَلْتَ
روزه گرفتن را در آن واجب فرمودى، و به شب زنده‏دارى در آن ترغیب کردى، و شب قدر را

فیهِ مِنْ لَیْلَةِ القَدْرِ الَّتى هِىَ خَیْرٌ مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ، ثُمَّ اثَرْتَنا
در آن که از هزار ماه با ارزش‏تر است بزرگ داشتى، پس ما را محض
بِهِ عَلى‏ سآئِرِ الْاُمَمِ، وَ اصْطَفَیْتَنا بِفَضْلِهِ دُونَ اَهْلِ الْمِلَلِ،
این ماه بر سایر امم برترى دادى، و در پرتو فضل آن ما را از میان همه ملتها برگزیدى،
فَصُمْنا بِاَمْرِکَ نَهارَهُ، وَ قُمْنا بِعَوْنِکَ لَیْلَهُ، مُتَعَرِّضینَ
پس به فرمانت روزش را روزه گرفتیم، و در شبش به کمک تو به عبادت برخاستیم، و به وسیله
بِصِیامِهِ وَ قِیامِهِ لِما عَرَّضْتَنا لَهُ مِنْ رَحْمَتِکَ، وَ تَسَبَّبْنا اِلَیْهِ
روزه و نمازش طالب رحمتى که براى ما مهیّا فرمودى شدیم، و آن را وسیله رسیدن
مِنْ مَثُوبَتِکَ، وَ اَنْتَ الْمَلى‏ءُ بِما رُغِبَ فیهِ اِلَیْکَ، الْجَوادُبِما
به ثواب تو قرار دادیم، و تو بر آنچه بندگانت بدان رغبت دارند قادرى، و آنچه را که از احسانت
سُئِلْتَ مِنْ فَضْلِکَ، الْقَریبُ اِلى‏ مَنْ حاوَلَ قُرْبَکَ. وَ قَدْ
خواسته شود بخشنده‏اى، و به آن که جهت رسیدن به قرب تو بکوشد نزدیکى. و همانا
اَقامَ فینا هذَا الشَّهْرُ مُقامَ حَمْدٍ، وَ صَحِبَنا صُحْبَةَ
این ماه در نزد ما ستوده زیست، و با ما همنشینى
مَبْرُورٍ، وَ اَرْبَحَنا اَفْضَلَ اَرْباحِ الْعالَمینَ، ثُمَّ قَدْ فارَقَنا عِنْدَ
پسندیده بود، و برترین منفعت جهانیان را براى ما به ارمغان آورد، پس به هنگام پایان
تَمامِ وَقْتِهِ، وَانْقِطاعِ مُدَّتِهِ، وَ وَفآءِ عَدَدِهِ، فَنَحْنُ مُوَدِّعُوهُ
گرفتن وقت، و سرآمدن مدت، و کامل شدن روزهایش از ما جدا شد، اینک آن را وداع مى‏گوئیم

وِداعَ مَنْ عَزَّ فِراقُهُ عَلَیْنا، وَ غَمَّنا وَ اَوْحَشَنَا انْصِرافُهُ عَنّا،
وداع کسى که هجرانش بر ما غم‏انگیز است، و روى گرداندنش ما را به اندوه و وحشت دچار کرده،
وَ لَزِمَنا لَهُ الذِّمامُ - الْمَحْفُوظُ، وَ الْحُرْمَةُ الْمَرْعِیَّةُ، وَ الْحَقُّ
و بر عهده ما پیمان ناگسستنى، و حرمت در خور توجه، و حق
الْمَقْضِىُّ، فَنَحْنُ قآئِلُونَ: اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا شَهْرَ اللَّهِ الْاَکْبَرَ،
لازم دارد، به این خاطر مى‏گوئیم: سلام بر تو اى بزرگ‏ترین ماه خدا،
وَ یا عیدَ اَوْلِیآئِهِ. اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اَکْرَمَ مَصْحُوبٍ مِنَ
و اى عید عاشقان حق. سلام بر تو اى کریم‏ترین همنشین از میان
الْاَوْقاتِ، وَ یا خَیْرَ شَهْرٍ فِى الْاَیّامِ وَ السّاعاتِ. اَلسَّلامُ
اوقات، و اى بهترین ماه در روزها و ساعات. سلام
عَلَیْکَ مِنْ شَهرٍ قَرُبَتْ فیهِ الْامالُ، وَ نُشِرَتْ فیهِ الْاَعْمالُ.
بر تو اى ماهى که در طىّ تو برآورده شدن آمال نزدیک گشته، و اعمال در آن پخش و فراوان است.
اَلسَّلامُ عَلَیْکَ مِنْ قَرینٍ جَلَّ قَدْرُهُ مَوْجُوداً، وَ اَفْجَعَ
سلام بر تو اى همنفسى که قدر و منزلتت بزرگ، و فقدانت
فَقْدُهُ مَفْقُوداً، وَ مَرْجُوٍّ الَمَ فِراقُهُ. اَلسَّلامُ عَلَیْکَ مِنْ اَلیفٍ
بسیار دردناک است، و اى مایه امیدى که دوریت رنج‏آور است. سلام بر تو اى همدمى که چون رو کنى
انَسَ مُقْبِلاً فَسَرَّ، وَ اَوْحَشَ مُنْقَضِیاً فَمَضَّ. اَلسَّلامُ عَلَیْکَ
ما را مونس شاد کننده‏اى، و چون سپرى شوى وحشت‏آور و دردناکى. سلام بر تو

مِنْ مُجاوِرٍ رَقَّتْ فیهِ الْقُلُوبُ، وَ قَلَّتْ فیهِ الذُّنُوبُ. اَلسَّلامُ
اى همسایه‏اى که دلها نزد تو نرم شد، و گناهان در تو نقصان گرفت. سلام
عَلَیْکَ مِنْ ناصِرٍ اَعانَ عَلَى الشَّیْطانِ، وَ صاحِبٍ سَهَّلَ
بر تو اى یاورى که ما را در مبارزه با شیطان یارى دادى، و اى مصاحبى که راههاى
سُبُلَ الْاِحْسانِ. اَلسَّلامُ عَلَیْکَ ما اَکْثَرَ عُتَقآءَ اللَّهِ فیکَ،
احسان را هموار و آسان ساختى. سلام بر تو که چه بسیارند آزاد شدگان حضرت حق در تو،
وَ ما اَسْعَدَ مَنْ رَعى‏ حُرْمَتَکَ بِکَ! اَلسَّلامُ عَلَیْکَ ما کانَ
و چه سعادتمند است کسى که حرمتت را به واسطه خودت رعایت نمود! سلام بر تو که چه
اَمْحاکَ لِلذُّنُوبِ، وَ اَسْتَرَکَ لِأَنْواعِ الْعُیُوبِ! اَلسَّلامُ عَلَیْکَ
بسیار گناهان را از پرونده ما زدودى، و چه عیب‏ها که بر ما پوشاندى! سلام بر تو
ما کانَ اَطْوَلَکَ عَلَى الْمُجْرِمینَ، وَ اَهْیَبَکَ فى صُدُورِ
که زمانت بر گنهکاران چه طولانى بود، و در دل مؤمنان چه
الْمُؤْمِنینَ! اَلسَّلامُ عَلَیْکَ مِنْ شَهْرٍ لاتُنافِسُهُ الْاَیّامُ.
هیبتى داشتى! سلام بر تو اى ماهى که هیچ زمانى با تو پهلو نزند.
اَلسَّلامُ عَلَیْکَ مِنْ شَهْرٍ هُوَ مِنْ کُلِّ اَمْرٍ سَلامٌ. اَلسَّلامُ
سلام بر تو اى ماهى که از هر نظر مایه سلامتى. سلام
عَلَیْکَ غَیْرَ کَریهِ الْمُصاحَبَةِ وَ لا ذَمیمِ الْمُلابَسَةِ. اَلسَّلامُ
بر تو که مصاحبتت ناپسند و معاشرتت نکوهیده نیست. سلام

عَلَیْکَ کَما وَفَدْتَ عَلَیْنا بِالْبَرَکاتِ، وَ غَسَلْتَ عَنّا دَنَسَ
بر تو همچنان که با برکات بر ما وارد شدى، و ناپاکى معاصى را از پرونده
الْخَطیئاتِ. اَلسَّلامُ عَلَیْکَ غَیْرَ مُوَدَّعٍ بَرَماً، وَ لا مَتْرُوکٍ
ما شستى. سلام بر تو که وداع با تو نه از باب خستگى، و فراغت از روزه‏ات نه
صِیامُهُ سَاَماً. اَلسَّلامُ عَلَیْکَ مِنْ مَطْلُوبٍ قَبْلَ وَقْتِهِ، وَ
به خاطر ملالت است. سلام بر تو که قبل از آمدنت در آرزویت بسر مى‏بردیم، و
مَحْزُونٍ عَلَیْهِ قَبْلَ فَوْتِهِ. اَلسَّلامُ عَلَیْکَ کَمْ مِنْ سُوءٍ
پیش از رفتنت بر هجرانت محزونیم. سلام بر تو که چه بدى‏ها که به سبب
صُرِفَ بِکَ عَنّا، وَ کَمْ مِنْ خَیْرٍ اُفیضَ بِکَ عَلَیْنا. اَلسَّلامُ
تو از جانب ما گشته، و چه خوبیها که از برکت تو به سوى ما سرازیر شده! سلام
عَلَیْکَ وَ عَلى‏ لَیْلَةِ الْقَدْرِ الَّتى هِىَ خَیْرٌ مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ.
بر تو و بر شب قدرى که از هزار ماه بهتر است.
اَلسَّلامُ عَلَیْکَ ما کانَ اَحْرَصَنا بِالْاَمْسِ عَلَیْکَ، وَ اَشَدَّ
سلام بر تو که دیروز چه سخت بر تو دل بسته بودیم، و فردا چه بسیار
شَوْقَنا غَداً اِلَیْکَ! اَلسَّلامُ عَلَیْکَ وَ عَلى‏ فَضْلِکَ الَّذى
شائق تو مى‏شویم! سلام بر تو و بر فضیلت تو که از آن
حُرِمْناهُ، وَ عَلَى‏ ماضٍ مِنْ بَرَکاتِکَ سُلِبْناهُ. اَللَّهُمَّ اِنَّا اَهْلُ
محروم گشتیم، و بر برکات گذشته‏ات که از دست ما گرفته شد. بارالها ما اهل

هذَا الشَّهْرِ الَّذى شَرَّفْتَنا بِهِ، وَ وَفَّقْتَنا بِمَنِّکَ لَهُ حینَ جَهِلَ
این ماهیم که ما را به آن شرافت بخشیدى، و توفیق ادراکش را به ما عنایت فرمودى آنگاه که
الْاَشْقِیآءُ وَقْتَهُ، وَ حُرِمُوا لِشِقآئِهِمْ فَضْلَهُ. اَنْتَ وَلِىُّ ما اثَرْتَنا
تیره‏بختان وقتش را نشناختند، و از بخت بدشان از فضلش محروم شدند. تویى سرپرست آنچه از معرفتش
بِهِ مِنْ مَعْرِفَتِهِ، وَ هَدَیْتَنا لَهُ مِنْ سُنَّتِهِ، وَ قَدْ تَوَلَّیْنا بِتَوْفیقِکَ
که ما را بدان برترى دادى، و آنچه از سنّتش که ما را بدان رهنمون شدى، و ما به توفیق تو
صِیامَهُ وَقِیامَهُ عَلى‏ تَقْصیرٍ، وَاَدَّیْنا فیهِ قَلیلاً مِنْ کَثیرٍ. اَللَّهُمَّ
به روزه و نماز آن برخاستیم همراه با تقصیر، و در آن اندکى از بسیار را بجا آوردیم. خداوندا
فَلَکَ الْحَمْدُ اِقْراراً بِالْاِسآئَةِ، وَ اعْتِرافاً بِالْاِضاعَةِ، وَ لَکَ
پس تو را سپاس همراه با اقرار به بدیهامان، و اعتراف به سهل‏انگاریمان، در حالى که
مِنْ قُلُوبِنا عَقْدُ النَّدَمِ، وَ مِنْ اَلْسِنَتِنا صِدْقُ الْاِعْتِذارِ، فَاْجُرْنا
در قلوبمان ندامت قطعى، و بر زبانمان عذر صادقانه داریم، پس ما را با توجه
عَلى‏ ما اَصابَنا فیهِ مِنَ التَّفْریطِ اَجْراً نَسْتَدْرِکُ
به اعتراف به تقصیرى که در این ماه داشتیم مزدى عنایت کن که تدارک کننده
بِهِ الْفَضْلَ الْمَرْغُوبَ فیهِ، وَ نَعْتاضُ بِهِ مِنْ اَنْواعِ الذُّخْرِ
فضیلت‏هاى دلخواهمان، و جایگزین ذخیره‏هایى که
الْمَحْرُوصِ عَلَیْهِ، وَ اَوْجِبْ لَنا عُذْرَکَ عَلى‏ ما قَصَّرْنا فیهِ
مورد علاقه ماست باشد، و عذر ما را در کوتاهى از اداى

مِنْ حَقِّکَ، وَ ابْلُغْ بِاَعْمارِنا ما بَیْنَ اَیْدینا مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ
حقّت قبول کن، و آینده عمرمان را به ماه رمضان آینده که در پیش داریم
الْمُقْبِلِ، فَاِذا بَلَّغْتَناهُ فَاَعِنّا عَلى‏ تَناوُلِ ما اَنْتَ اَهْلُهُ‏مِنَ الْعِبادَةِ،
برسان، و چون ما را به آن رساندى ما را بر انجام عبادتى که سزاوار توست یارى ده،
وَ اَدِّنا اِلَى الْقِیامِ بِما یَسْتَحِقَّهُ مِنَ الطّاعَةِ، وَ اَجْرِ لَنا مِنْ صالحِ
و به انجام طاعتى که شایسته آن ماه است موفق دار، و عمل صالحى را که
الْعَمَلِ مایَکُونُ دَرَکاًلِحَقِّکَ فِى‏الشَّهْرَیْنِ مِنْ‏شُهُورِ الدَّهْرِ.
موجب تدارک حق تو در آن دو ماه از ماه‏هاى زمان خواهد بود به دست ما جارى فرما.
اَللَّهُمَّ وَ ما اَلْمَمْنا بِهِ‏فى شَهْرِنا هذامِنْ لَمَمٍ اَوْ اِثْمٍ، اَوْ واقَعْنا
خداوندا هر گناه کوچکى یا بزرگى که در این ماه به آن دست زدیم، یا معصیتى که
فیهِ مِنْ ذَنْبٍ، وَ اکْتَسَبْنا فیهِ مِنْ خَطیئَةٍ، عَلى‏ تَعَمُّدٍ مِنَّا اَوْ
به آن آلوده گشتیم، یا خطایى که مرتکب شدیم، از روى عمد یا
عَلى‏ نِسْیانٍ، ظَلَمْنا فیهِ اَنْفُسَنا، اَوِانْتَهَکْنا بِهِ حُرْمَةً مِنْ
فراموشى، که در آن به خود ظلم کرده، یا حرمت دیگرى را بدان
غَیْرِنا، فَصَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، وَاسْتُرْنا بِسِتْرِکَ، وَ اعْفُ
دریده باشیم، پس بر محمد و آلش درود فرست، و ما را از همه آنها در پرده ستّارى حضرتت بپوشان، و به عفوت
عَنّا بِعَفْوِکَ، وَ لاتَنْصِبْنا فیهِ لِاَعْیُنِ الشّامِتینَ، وَ لاتَبْسُطْ عَلَیْنا
از ما بگذر، و ما را در آن ماه شهره به پیش دیده شماتت کنندگان قرار مده، و زبان

فیهِ اَلْسُنَ الطّاعِنینَ، وَ اسْتَعْمِلْنا بِما یَکُونُ حِطَّةً وَ کَفّارَةً
طعنه‏زنندگان را بر ما باز مکن، و ما را به کارى بدار که سبب فرونهادن گناهان و پوشاندن آن
لِما اَنْکَرْتَ مِنّا فیهِ، بِرَاْفَتِکَ الَّتى لاتَنْفَدُ، وَ فَضْلِکَ الَّذى
چیزى شود که در آن ماه بر ما نمى‏پسندى، به مهربانیت که پایان ندارد، و احسانت که کاستى
لایَنْقُصُ. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، وَ اجْبُرْ مُصیبَتَنا
نمى‏پذیرد. خداوندا بر محمد و آلش درود فرست، و ضایعه دردآور از دست رفتن رمضانمان را
بِشَهْرِنا، وَ بارِکْ لَنا فى یَوْمِ عیدِنا وَ فِطْرِنا، وَاجْعَلْهُ مِنْ
جبران کن، و روز عیدمان و فطرمان را بر ما مبارک گردان، و آن را از بهترین روزهایى
خَیْرِ یَوْمٍ مَرَّ عَلَیْنا، اَجْلَبِهِ لِعَفْوٍ، وَ اَمْحاهُ لِذَنْبٍ، وَ اغْفِرْ لَنا
قرار ده که بر ما گذشته، که بیشترین عفو را موجب، و بیشترین معاصى را محو کننده باشد، و گناهان
ما خَفِىَ مِنْ ذُنُوبِنا وَ ما عَلَنَ. اَللَّهُمَّ اسْلَخْنا بِانْسِلاخِ هذَا
پنهان و آشکار ما را مورد مغفرت قرار ده. بارالها پایان یافتن این ماه را
الشَّهْرِ مِنْ خَطایانا، وَ اَخْرِجْنا بِخُرُوجِهِ مِنْ سَیِّئاتِنا،
پایان یافتن خطاهایمان قرار ده، و به دنبال خارج شدنش ما را از بدیهامان خارج کن،
وَ اجْعَلْنا مِنْ اَسْعَدِ اَهْلِهِ بِهِ، وَ اَجْزَلِهِمْ قِسْماً فیهِ، وَ اَوْفَرِهِمْ
و ما را از سعادتمندترین اهل این ماه به آن، و پرنصیب‏ترین آنان در آن، و بهره‏مندترین ایشان
حَظّاً مِنْهُ. اَللَّهُمَّ وَ مَنْ رَعى‏ هذَا الشَّهْرَ حَقَّ رِعایَتِهِ، وَ حَفِظَ
از خودت قرار ده. بار الها هر کس که این ماه را آن طور که بایسته است رعایت کرده، و احترامش را

حُرْمَتَهُ حَقَّ حِفْظِها، وَ قامَ بِحُدُودِهِ حَقَّ قِیامِها، وَ اتَّقى‏
آنچنان که باید حفظ نموده، و حدودش را به بهترین صورت بپاداشته، و از گناهانش
ذُنوُبَهُ حَقَّ تُقاتِها، اَوْ تَقَرَّبَ اِلَیْکَ بِقُرْبَةٍ اَوْجَبَتْ رِضاکَ
به نحو صحیح پرهیز کرده، یا به وسیله کار خیر به تو تقرب جسته که موجب خشنودیت از وى
لَهُ، وَ عَطَفَتْ رَحْمَتَکَ عَلَیْهِ، فَهَبْ لَنا مِثْلَهُ مِنْ وُجْدِکَ،
گشته، و رحمتت را متوجه او نموده، پس مانند آنچه به او بخشیدى از توانگرى خود به ما ببخش،
وَ اَعْطِنا اَضْعافَهُ مِنْ فَضْلِکَ، فَاِنَّ فَضْلَکَ لا یَغیضُ، وَ اِنَّ
و چندین برابر آن را از فضل خود به ما عطا فرما، زیرا که فضلت کاستى نگیرد، و خزائنت
خَزآئِنَکَ لاتَنْقُصُ بَلْ تَفیضُ، وَ اِنَّ مَعادِنَ اِحْسانِکَ
نقصان نپذیرد بلکه افزون مى‏شود، و معادن احسانت از بین
لاتَفْنى‏، وَ اِنَّ عَطآءَکَ لَلْعَطآءُ الْمُهَنَّا. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‏مُحَمَّدٍ
نمى‏رود، و همانا عطاى تو گوارا عطایى است. بارالها بر محمد و آلش درود
وَ الِهِ، وَ اکْتُبْ لَنا مِثْلَ اُجُورِ مَنْ صامَهُ، اَوْ تَعَبَّدَ لَکَ فیهِ
فرست، و همانند پاداش آنان‏که تا روز رستاخیزاین ماه را روزه گرفته‏اند، یا به بندگى تو در آن
اِلى‏ یَوْمِ الْقِیمَةِ. اَللَّهُمَّ اِنّا نَتُوبُ اِلَیْکَ فى یَوْمِ فِطْرِنَا الَّذى
اقدام کرده‏اند براى ما ثبت کن. بارالها در این روز فطر که
جَعَلْتَهُ لِلْمُؤْمِنینَ عیداً وَ سُرُوراً، وَ لِأَهْلِ مِلَّتِکَ مَجْمَعاً
آن را براى اهل ایمان عید و شادى، و براى اهل آیین خود روز اجتماع و گردهمایى قراردادى به درگاهت

وَ مُحْتَشَداً، مِنْ کُلِّ ذَنْبٍ اَذْنَبْناهُ، اَوْ سُوءٍ اَسْلَفْناهُ، اَوْ خاطِرِ
توبه مى‏کنیم، از هر معصیتى که دچارش شدیم، یا هر کار بدى که به آن دست زدیم، یا اندیشه
شَرٍّ اَضْمَرْناهُ، تَوْبَةَ مَنْ لایَنْطَوى عَلى‏ رُجُوعٍ اِلى‏ ذَنْبٍ،
سوئى که در دل داشتیم، مانند توبه کسى که خیال بازگشت به گناه را ندارد،
وَ لایَعوُدُ بَعْدَها فى خَطیئَةٍ، تَوْبَةً نَصُوحاً خَلَصَتْ مِنَ
و پس از توبه به جانب هیچ خطایى برنمى‏گردد، توبه پاک و خالصى که از
الشَّکِّ - وَ الْاِرْتِیابِ، فَتَقَبَّلْها مِنّا، وَارْضَ عَنّا، وَ ثَّبِتْنا عَلَیْها.
شک و تردید پیراسته باشد، پس آن را از ما بپذیر، و از ما راضى شو، و ما را بر آن استوار بدار.
اَللَّهُمَّ ارْزُقْنا خَوْفَ عِقابِ الْوَعیدِ، وَ شَوْقَ ثَوابِ الْمَوْعُودِ،
بارالها، ترس از عذاب وعده داده شده، و رغبت به ثواب موعود را روزى ما کن،
حَتّى‏ نَجِدَ لَذَّةَ ما نَدْعُوکَ بِهِ، وَ کَاْبَةَ ما نَسْتَجیرُکَ مِنْهُ،
تا لذّت آنچه را که از تو مى‏خواهیم بیابیم، و غصه آنچه را که از آن به تو پناه مى‏بریم دریابیم،
وَ اجْعَلْنا عِنْدَکَ مِنَ التَّوَّابینَ الَّذینَ اَوْجَبْتَ لَهُمْ
و ما را در پیشگاهت از توبه کنندگانى قرار ده که محبتت را بر ایشان
مَحَبَّتَکَ، وَ قَبِلْتَ مِنْهُمْ مُراجَعَةَ طاعَتِکَ، یا اَعْدَلَ
حتم ساخته‏اى، و بازگشتشان را به طاعت خود قبول نموده‏اى، اى عادل‏ترین
الْعادِلینَ. اَللَّهُمَّ تَجاوَزْ عَنْ ابآئِنا وَ اُمَّهاتِنا وَ اَهْلِ دینِنا
عادل‏ها. بارالها، از پدران و مادران و اهل دین ما

جَمیعاً مَنْ سَلَفَ مِنْهُمْ وَ مَنْ غَبَرَ اِلى‏ یَوْمِ الْقِیمَةِ.اَللَّهُمَّ
همگى، چه آن که از ایشان از دنیا رفته، و چه آن که تا قیامت به آنان خواهد پیوست درگذر. بارالها
صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ نَبِیِّنا وَ الِهِ کَما صَلَّیْتَ عَلى‏ مَلآئِکَتِکَ
بر محمد پیامبر ما و بر آلش درود فرست همچنان که بر فرشتگان مقرّبت درود
الْمُقَرَّبینَ، وَ صَلِّ عَلَیْهِ وَ الِهِ کَما صَلَّیْتَ عَلى‏ اَنْبِیآئِکَ
فرستادى، و بر او و بر آلش درود فرست آن طور که بر پیامبران مرسلت درود فرستادى،
الْمُرْسَلینَ، وَ صَلِّ عَلَیْهِ وَ الِهِ کَما صَلَّیْتَ عَلى‏ عِبادِکَ‏الصّالِحینَ، وَ
و بر او و بر آلش درود فرست آن طور که بر بندگان شایسته‏ات درود نثار کردى، و
اَفْضَلَ مِنْ ذلِکَ یا رَبَّ الْعالَمینَ، صَلوةً تَبْلُغُنا بَرَکَتُها، وَ
بهتر از آن اى خداى عالمیان، چنان درودى که برکتش به ما برسد، و
یَنالُنا نَفْعُها، وَ یُسْتَجابُ لَها دُعآؤُنا، اِنَّکَ اَکْرَمُ مَنْ رُغِبَ
سودش نصیب ما گردد، و به‏خاطر آن دعاهایمان مستجاب شود، زیرا که تو بزرگوارترین کسى هستى که به او
اِلَیْهِ، وَ اَکْفى‏ مَنْ تُوُکِّلَ - عَلَیْهِ، وَ اَعْطى‏ مَنْ سُئِلَ مِنْ
توجه شده، و بى‏نیاز کننده‏ترین کسى هستى که بر او اعتماد شده، و بخشنده‏ترین کسى هستى که از احسانش
فَضْلِهِ، وَ اَنْتَ عَلى‏ کُلِّ شَىْ‏ءٍ قَدیرٌ.
درخواست شده، و تو بر هر چیز توانایى.